Cursus C
Joodse literatuur
In deze cursus worden vier boeken uit de hedendaagse Joodse literatuur besproken.
14 januari 2019 Ari Shavit: Mijn beloofde land, De triomf en tragedie van Israël
Aan de hand van de belangrijke momenten uit het verleden belicht Shavit het complexe heden van Israël. Hij vertelt over zijn overgrootvader, een Britse zionist die in 1897 met een Thomas Cook-reis het Heilige Land bezocht, over de idealistische jonge boer die land kocht en er Jaffa-sinaasappelen ging verbouwen, over de Palestijn die in 1948 bij de ontruiming van Lydda uit zijn huis werd verdreven, de jonge immigranten na de Tweede Wereldoorlog, het nederzettingenproject... Hij eindigt met een analyse van alle knelpunten en dreigingen waar het land mee te maken heeft. Het beloofde land is een monumentaal portret van een klein, levendig land op de rand van de afgrond, dat een curciale rol speelt in de hedendaagse internationale politiek.
11 februari 2019 Margot Vanderstraeten: Mazzel Tov
Uniek inkijkje in de gesloten joods-orthodoxe wereld in Antwerpen. Zes jaar lang begeleidt Margot Vanderstraeten de kinderen van de Schneiders bij hun huiswerk. Via dochter Elzira en zoon Jakov krijgt ze geleidelijk aan toegang tot de gesloten joods-orthodoxe wereld van dit Antwerpse gezin. Hier heersen religieuze wetten en eeuwenoude tradities die de Vlaamse studente maar moeilijk kan rijmen met de tijd: de jaren negentig.
De joodse familie raakt bekneld tussen traditie en het moderne leven. Dat de werkstudente bijvoorbeeld ongehuwd samenwoont met haar Iraanse vriend wekt achterdocht. Gaandeweg winnen – aan beide zijden – respect, nieuwsgierigheid en humor het van verontwaardiging en verwerping. Als de kinderen afgestudeerd zijn zal Vanderstraeten ze jaren later in Israël en New York bezoeken. Mazzel tov is een meeslepend en confronterend verhaal over opgroeiende kinderen in een modern-orthodox joods milieu, gezien door de ogen van een nietjoodse jonge vrouw. Mazzel tov biedt een uniek inkijkje in de onbekende wereld van de ander, die vlakbij woont.
11 maart 2019 Francoise Frenkel: Niets om het hoofd op neer te leggen. De vlucht van een joodse boekverkoopster.
Niets om het hoofd op neer te leggen van Françoise Frenkel vertelt het verhaal van een joodse boekverkoopster uit Polen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Pas zeventig jaar na dato is het erkend als een verhaal met klassieke allure over een vrouw die vanuit haar liefde voor literatuur aan het noodlot weet te ontkomen.
Frenkel (1889, Łodź) groeit op in een joodse bourgeoisiefamilie, en studeert vervolgens literatuur en letterkunde in Parijs en in Duitsland. Haar belangstelling en de passie die ze dan ontwikkelt voor de Franse taal en cultuur zorgt ervoor dat ze besluit een boekwinkel te beginnen. Met haar echtgenoot Simon Raichenstein – die overigens geheel ontbreekt in dit verhaal – opent ze haar eerste Franse boekhandel in Berlijn: La Maison du Livre. Vladimir Nabokov verblijft daar drie jaar. Al snel verzamelen alle francofielen van de stad zich in haar winkel. Françoise laat Franse schrijvers overkomen, organiseert lezingen, en maakt er een literair toevluchtsoord van. Ze vlucht wanneer Hitler aan de macht komt, gedwongen al haar boeken achter te laten, en ze ontloopt elke keer de razzia’s van stad tot stad: Avignon, Nice, Annecy, Grenoble. In het verslag van haar moedige reis komt een prachtig beeld naar voren van het bezette Frankrijk in de jaren veertig.
15 april 2019 Christophe Boltanski: De schuilplaats
Wat gebeurt er wanneer je de wereld buiten alleen door een klein raampje kan bekijken? Wat win je en wat verlies je? Waar liggen de grenzen van het menselijk aanpassingsvermogen? Christophe Boltanski stuitte op deze vragen toen hij op zoek ging naar de verhalen van zijn jeugd, zijn ouders, zijn wortels - die allemaal samenkomen op één plek, het eigenaardige herenhuis aan Rue de Grenelle. ‘Ze woonden in een paleis en leefden als clochards.’ Ze zijn onaangepast en gierig, eten slecht; je zou ze kunnen wegzetten als excentriekelingen. Maar na decennia van aanpassing na immigratie uit Rusland, vechten in de loopgraven, het onderschatten van de antisemitische dreiging, de angst voor deportatie, kwam de familie in opstand tegen de wereld buiten. Ze verwierpen hun goede manieren en creëerden een ‘onder-ons-zijn’, een bewuste breuk met de buitenwereld. Het probleem is alleen: die buitenwereld, daar staat hun paleisje midden in.
Onderduiken in 1942, veranderingen in de roerige jaren zestig - dat is achter de rug, en inmiddels is het huis ‘ingedommeld’. Een oom brengt er zijn dagen door in een schommelstoel. De tv staat op het jazzkanaal, maar zonder het geluid aan.
Met De schuilplaats heeft Christophe Boltanski een liefdevol monument voor een familie en haar onderkomen geschreven; een prijswinnend relaas. Direct worden we herinnerd aan waar we zélf vandaan komen, aan de huizen van onze levens en aan de betekenis van de ruimtes om ons heen.
(De volgorde van het bespreken van bovenstaande boeken is onder voorbehoud.)
Cursusleiding: Ds. Jelle van Slooten, predikant te Zuidlaren en voorzitter van de Provinciale Werkgroep Kerk en Israël van de PKN Groningen/Drenthe
Locatie: De Buorskip, Beetsterzwaag
Data: maandag: 14 januari, 11 februari, 11 maart, 15 april 2019
Tijd: Bij voldoende deelname kan gekozen worden tussen:
C1 : 13.30 – 15.30 uur
C2 : 16.00 – 18.00 uur
(Graag aanmelden voor 1 december 2018)