Cursus A
‘Hoeken en gaten van vrijheid’
(inhaalcursus A, 2020-2021)
We verkennen het begrip ‘vrijheid’ vanuit bijbels-theologisch perspectief naar de wijze waarop het begrip betekenis heeft gekregen binnen de samenleving en ‘het woeden der volkeren’.
Locatie: De bijeenkomsten van cursus A vinden plaats op de maandagavond in De Buorskip te Beetsterzwaag.
Tijd: 20.00 – 22.00 uur
17 oktober 2022 ‘Tolerantie als deugd’
Prof. dr. Paul van Tongeren, emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek aan de Radboud Universiteit te Nijmegen
We spreken allemaal gemakkelijk over tolerantie: we beschuldigen mensen of groepen van intolerantie, vragen ons af waar de grenzen van de tolerantie liggen, of er een verschil is tussen tolereren en gedogen, enzovoort. Dat spreken over tolerantie ontstaat in de moderne tijd, de tijd waarin individuele vrijheid als misschien wel de belangrijkste politieke waarde geldt, een waarde die tegen oude of nieuwe machthebbers verdedigd moet worden.
Maar inmiddels is tolerantie niet op de eerste plaats een houding die vereist wordt van de machthebber of de overheid ten opzichte van de burgers, maar een die gevraagd wordt van burgers ten opzichte van elkaar. Maar wat betekent dan eigenlijk ‘tolerantie’ in een dergelijke context? En vooral: wat vereist ‘tolerantie’ en (hoe) kunnen we een juiste mate van tolerantie ontdekken en vormen? Voor een uitwerking van die vragen kan een oudere traditie ons wellicht helpen. Ik doel op de traditie van de deugdethiek en zal proberen aan te geven in hoeverre de deugdethiek ons kan helpen bij het zoeken naar een zinnig begrip van tolerantie, en naar een verbetering van onze praxis op dit punt.
14 november 2022 ‘Wees niet onverschillig: het elfde gebod’
Dr. Bart Wallet, historicus bij de afdeling Geschiedenis van de Vrije Universiteit Amsterdam en bij de afdeling Hebreeuwse en Joodse Studies van de Universiteit van Amsterdam
Vrijheid is meer dan afwezigheid van onvrijheid, het begrip moet ook positief geladen worden. Een vitale, vrije samenleving is er een waarin sprake is van een open ruimte, een forum waar iedereen gehoord kan worden. Door de eeuwen heen is de graadmeter voor deze vrijheid in hoeverre een samenleving ruimte geeft aan haar minderheden.
Niets is dodelijker dan een onverschilligheid vanuit de dominante groep richting de minderheid. In deze lezing zal dit uitgewerkt worden aan de hand van de casus van joden, met daarbij speciale aandacht voor het debat over Tweede-Wereldoorlog-antropologie. In hoeverre helpt het onderscheid tussen slachtoffers, daders, bijstanders en toeschouwers, zij die toekeken, maar niet voor de slachtoffers opkwamen?