Cursus C
Joodse literatuur
In deze cursus bepreken wij vier boeken van vrouwelijke Joodse auteurs ‘tussen Nederland en Israël’.
4 januari 2021 Carry van Bruggen ‘De verlatene’
Carry van Bruggen (1881-1932) is een van de belangrijkste Nederlandse Joodse auteurs uit de vorige eeuw. ‘De verlatene’ verscheen in 1910 en is in 2015 opnieuw uitgegeven.
Een orthodox-joodse vader raakt vervreemd van zijn kinderen die moeilijk kunnen leven met zijn leer en leven en hun eigen weg gaan. De roman schetst ook een soms onthutsend beeld van hoe de bewoners van een provincieplaats omgaan met de Joodse minderheid.
Carry van Bruggen was de een jaar oudere zus van de bekende en omstreden auteur Jacob Israel de Haan. Op de onderlinge relatie tussen zus en broer en hoe die in haar boeken gestalte krijgt zal door de cursusleider nader worden ingegaan.
1 februari 2021 Hanny Michaelis ‘Oorlogsdagboek. 1940-1945’
Hanny Michaelis (1922-2007) is vooral bekend geworden als dichteres en vanwege haar tienjarig huwelijk met Gerard Reve. Na haar overlijden werden in twee zeer dikke delen haar Dagboeken gepubliceerd. Het ‘Oorlogsdagboek’ is daaruit een selectie die vooral betrekking heeft op haar langdurig onderduiken. De dagboeken geven onder meer een boeiend beeld van haar onderduiken bij Protestantse gezinnen, haar waarneming daarvan en haar reacties daarop.
Volgens sommigen verdient haar dagboek een plaats naast de dagboeken van Anne Frank en Etty Hillesum.
Arnon Grunberg: ‘De oorlogsdagboeken van Hanny Michaelis zijn een merkwaardige en verslavende combinatie van literaire kritiek, kalver- en andere liefde, vervolging, roddel, identiteit, rouw en hunkering, het meest van alles hunkering’.
1 maart 2021 Clara Asscher-Pinkhof ‘(De) Danseres zonder benen’
Clara Asscher-Pinkhof (1896-1984) schreef een autobiografisch relaas dat leest als een roman. Na het vroege overlijden van haar man leeft zij met haar kinderen verder ‘als een danseres zonder benen’. Zij beschrijft het Joodse leven in Nederland , de lotgevallen van de Joden tijdens de bezetting, en hoe zij vanuit het kamp Bergen-Belsen in 1944 met Duitse gevangenen werd uitgewisseld en zo naar Palestina kon komen.
29 maart 2021 Emuna Elon ‘Sonja’s zoon’
‘Sonja’s zoon’ is het eerste in het Nederlands vertaald boek van de Israëlische schrijfster Emuna Elon (1955). Zij groeide op in Jeruzalem en New York en won verschillende literaire prijzen.
Een Israëlische journalist ziet bij een bezoek aan het Joods Historisch Museum in Amsterdam een filmpje uit de periode 40-45 waarop hij zijn moeder met een kind herkent. Die ontdekking leidt tot een zoektocht naar de geschiedenis van zijn moeder, bij wie hij in Israël is opgegroeid, en naar zijn eigen identiteit. Het is boeiend om te lezen hoe deze Israëlische schrijfster een beeld geeft van Amsterdam in de periode 40-45, en zoals het er nu is: hoe herkenbaar voor ons?
De Hebreeuwse titel van het boek luidt in vertaling ‘Huis op veel water’ (en verschijnt in 2020 onder de Engelse titel ‘House on Endless Waters’). Deze titel stelt de vraag naar een diepere symboliek in en onder het vertelde verhaal.
We sluiten het cursusseizoen af met de voorstelling: ‘De kinderen van Ilse Weber’ door Inez Timmer en Tseard Nauta. Iedere belangstellende is welkom. Zie onderstaande informatie.
Algemeen kader
De gekozen boeken laten zich onderling verbinden, zowel in de tijd als in de ruimte. Zij weerspiegelen de geschiedenis en het lot van het Joodse leven in Nederland in de vorige eeuw en geven een indruk van de verschillende en wisselende verhoudingen tot de Joodse religie en cultuur. Zij kunnen ook gelezen worden tegen de achtergrond van ’75 jaar bevrijding’, omdat in drie ervan de periode 40-45 centraal staat. Ruimtelijk neemt in de vier boeken Amsterdam een belangrijke plaats in. Zowel bij Asscher- Pinkhof als bij Elon gaat de weg van Nederland via de vernietigingskampen naar Israël, bij Elon ook in omgekeerde richting.
Michaelis heeft ook in gedichten gereflecteerd op haar oorlogservaringen. Van Asscher-Pinkhof is dit jaar voor het eerst een bundel gedichten verschenen. Voor zover dat aansluit bij de gelezen boeken zal de cursusleider de gedichten erbij betrekken en aan de deelnemers verstrekken.
Cursusleider: Dr. Hans Schravesande, was lid van de Protestantse Raad voor Kerk en Israël, is secretaris van de Stichting ter bevordering van het wetenschappelijk onderwijs in de Judaïstiek en publiceerde onder meer over Martin Buber en Rabbijn Leo Baeck.
Locatie: De Buorskip, Beetsterzwaag
Data: maandag: 04 januari, 01 februari, 01 maart en 29 maart 2021
Tijd: Bij voldoende deelname kan gekozen worden tussen:
C1 : 13.30 – 15.30 uur
C2 : 16.00 – 18.00 uur
(Graag aanmelden voor 1 december 2020)