Cursus D2

​

‘Hemel en hel in beeld’ 

​

​

Cursusleider: Dr. Jan Henk Hamoen, theoloog , bestuurslid Stichting Klaas Koopmans-kunstliefhebber

 

Locatie: De Buorskip, Beetsterzwaag

 

Data: 25 januari, 8 februari, 22 februari 2023

 

Tijd: 10.00 – 12.00 uur

​

​

​

Hemel en hel zijn bepaald geen thema’s meer die bij (kerk)mensen nieuwsgierige reacties oproepen. De dogmatische strijd om de betekenis daarvan voor geloof en dagelijks leven ligt inmiddels ver achter ons. Ik ben in ieder geval theologisch opgegroeid met de ontdekking dat het bijbels gezien niet gaat om het begrippenpaar hemel – en – hel. Welk woord ‘hoort’ bij hemel? Dat is niet het woord ‘hel’, maar het woord ‘aarde’. De bijbel spreekt van hemel en aarde. Zo leerde ik al snel op mijn theologische weg.

​

Toch blijft het nadenken over de begrippen hemel en hel fascinerend en eeuwenlang hebben kunstenaars zich hierdoor laten inspireren. Zo kan Lucas van Leyden op twee even grote panelen tegenover elkaar hemel en hel schilderen en wandelt de Italiaanse schrijver Dante Alighieri door de krochten van de hel en doet verslag van zijn intrigerende reis.

​

Maar, zo is dan mijn volgende vraag: in hoeverre zijn bijbelse verhalen en menselijke ideeën over hemel en hel schatplichtig aan andere culturen en religies? Want sinds vroege tijden hebben mensen zich een voorstelling gemaakt van wat ons na de dood te wachten staat; daar 22

is het Jodendom en het christendom bepaald niet exclusief in. Via verhalen en beelden ontdekken we op deze twee ochtenden de oude Egyptische wereld, de beelden van hemel en hel in het boeddhisme, het Gehenna en de Sjeol in de Joodse wereld. Alsmede de visioenen over de zevende hemel in de Islam. En komen dan als vanzelf in de louteringsberg van Dante en de verbijsterende wereld van Jeroen Bosch. Om zo misschien te ontdekken waar we zelf staan in hoop, onzekerheid en verwachting als het gaat om onze visie over een leven na de dood. Wellicht herkennen we dan ook iets van een ‘Ik laat me verrassen’, zoals een gemeentelid die verwachting eens omschreef.